Образовательный проект «Возрождение традиций: белорусская хатка»

Образовательный проект

«Возрождение традиций: белорусская хатка»

1.Описание проекта

Тип проекта:

По количеству участников: групповой         

По продолжительности: среднесрочный   

По доминирующему виду деятельности: информационно-познавательный, творческий

По числу участников: дети старшего  и среднего дошкольного возраста,   воспитатели дошкольного образования группы интегрированного обучения и воспитания для детей с нарушениями функций опорно-двигательного аппарата, музыкальный руководитель, родители

Информационная  характеристика  проекта:

Тема проекта  «Возрождение традиций: белорусская хатка»

Учреждение  образования: государственное учреждение образования  «Ясли-сад №3 г. Лида»

Автор проекта: заместитель заведующего по основной деятельности Остроушко И. В.

Адрес: г. Лида, ул. Кирова,5; тел. 52-75-95

Временные рамки реализации проекта: июнь-июль 2018 года

2.Описание  деятельности:

Актуальность проблемы

Дошкольный возраст является наиболее благоприятным периодом для овладения детьми элементами белорусской национальной культуры. В Законе Республики Беларусь «Об образовании» утверждается, что «образование и воспитание…осуществляется на основе культурных традиций и ценностей белорусского народа…», «в детских дошкольных учреждениях республики обеспечивается воспитание детей через их приобщение к белорусскому языку, культуре, традициям…». Приобщение к истокам национальной культуры, развитие интереса к национальным традициям является актуальным вопросом современности. К сожалению, в наше время, в век научных технологий, очень трудно сохранить интерес к историческому наследию. Если знакомить детей, начиная с дошкольного возраста, с национальной культурой, её произведениями устного народного творчества, родной речью, то это будет способствовать духовно-нравственному, патриотическому воспитанию дошкольников. Тогда и в скором будущем наши дети сумеют сохранить все национальные культурные ценности нашей Родины, и Беларусь будет жить, даря миру громадное количество талантов. Исходя из педагогической значимости образовательной работы в данном направлении, возможности создания развивающей среды в летний период, выполнения плана мероприятий, посвящённых Году малой родины, в нашем учреждении дошкольного образования возникла идея организации мини-музея народного быта. Одна из основоположниц отечественного дошкольного образования в XX веке профессор Е. И. Тихеева отметила, что для дошкольников гораздо полезнее, когда музей сам приходит в гости к ребёнку. Музей, который может прийти в гости – мини-музей. Почему?

Во-первых, «мини» напоминает о том, что музей в учреждении дошкольного образования занимает очень небольшое пространство – летняя  веранда.

Во-вторых, он создан для самых маленьких посетителей и открыт для них постоянно. Слово «мини» в нашем случае отражает и возраст детей, для которых они предназначены, и размеры экспозиции и определённую ограниченность тематики.

В третьих, мини-музей не отвечает строгим требованиям, которые предъявляются к настоящим музеям.

Система работы по приобщению детей к истокам национальной культуры требует организаций особых условий, создания обстановки, которая средствами яркой образности и наглядности обеспечивала бы детям особый комплекс ощущений и эмоциональных переживаний. Особую эффективность в воспитательной работе по приобщению детей к национальной белорусской культуре приобретает включение детей в значимые для них виды деятельности.

3.Цель проекта:  формирование интереса к истории, традициям,  быту белорусского народа.

4.Задачи проекта

•  Формировать представления детей об устройстве человеческого жилья и предметах домашнего обихода, одежде,  о причинно-следственных связях между назначением предмета, его строением и материалом, из которого он изготовлен.
• Формировать представления о народных промыслах, декоративно-прикладном искусстве.
• Развивать познавательную активность, используя  фольклор.
• Расширять словарный запас новыми белорусскими словами и понятиями.
• Поддерживать интерес к народным праздникам и традициям.
• Развивать творческие способности, используя нетрадиционные методы рисования (штампы, трафареты, ватные палочки).
• Воспитывать доброжелательность, уважение, интерес к обычаям и традициям Беларуси.

5.Формы и методы проекта

• Специально организованная партнёрская деятельность с детьми  по ознакомлению с народным искусством (“Народныя майстры Беларусі”, “Знаёмства з працай ганчара” и др.).
•    создание музейных экспозиций.
•     экскурсии в мини-музей, на  выставки, экспозиции.
•     праздники и развлечения.
•    рассматривание иллюстраций к белорусским народным сказкам, изделий декоративно-прикданого искусства, ремесленных изделий.
•    дидактические и сюжетно – ролевые игры (“Упрыгожым ляльцы хату да свята”).
•    чтение произведений и инсценировки.
•    прослушивание белорусских мелодий, исполнение песен, народных танцев) и др.

6.Предполагаемый результат

Дети:

•      Повысят познавательную активность  к истории и традициям белорусского народа.
• Сформируют представления об особенностях быта, одежды, посуды, видах декоративно-прикладного искусства.
• Станут использовать в активной речи считалки,  загадки, песни на белорусском языке.
• Будут играть в народные подвижные игры.
• Станут использовать в самостоятельной игровой деятельности элементы народных традиций, белорусские слова, могут пояснить их значение.
• В рисовании станут использовать элементы белорусского орнамента, смогут пояснить, что они обозначают.
• Бережно будут относиться к предметам быта, произведениям народного творчества.
• Опыт обогатится эмоциональным переживанием радости единения на праздниках, чувством гордости за свою страну.

Родители:

• Повысят психолого-педагогическую компетентность по вопросам приобщения ребёнка к национальной культуре, развития у него творческих способностей.
• Станут активными участниками образовательного процесса, партнёрами ребёнка в поиске и сборе информации о белорусских традициях, быте.

Педагогические работники

• Осуществят подбор и систематизацию методических материалов по теме проекта.
• Создадут  условия для формирования у воспитанников интереса к истории, традициям, к быту белорусского народа, взаимодействуя с родителями.
  • Сформируют  представления у детей в доступной форме, используя эффективные методы и приёмы.
  • Сформируют  представления в разнообразных видах детской деятельности: познавательной, изобразительной, музыкальной, игровой.

7.Ресурсное обеспечение

• Учебная программа дошкольного образования / Министерство образования Республики Беларусь. – Минск : Нац. ин­т образования, 2012. –416 с.
• Дубініна, Д.М.  Выхаванне ў дзяцей дашкольнага ўзросту цікавасці да беларускай мастацкай літаратуры і фальклору: дапаможнік для педагогаў устаноў дашк. адукацыі / Д.М. Дубініна. — Мінск : Новое знание, 2016. — 208 с. 
• Литвина, Н. В. Ознакомление детей старшего дошкольного возраста с рукотворным миром : учеб.­метод. пособие для педагогов учреждений дошк. образования: с электрон. прил. / Н.В. Литвина, Е.И. Лосик. – Минск : Вышэйшая школа, 2014. – 109 с. : + 1 электрон. опт. диск.
•  Полягошко, С. В. Творческое развитие ребенка в условиях художественно­речевой деятельности : учеб. нагляд. пособие для педагогов учреждений дошк. образования / С. В. Полягошко. – Мозырь : Белый Ветер, 2014—2016. — 82 л. : ил.; 47, [1] с.
• Старжынская, Н. С. Народная цацка — люстэрка культуры (ад 3 да 7 гадоў) : дапаможнік для педагогаў устаноў дашк. адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання: з электрон. дад. / Н. С. Старжынская,
  Д. М. Дубініна. — Мінск : Вышэйшая школа, 2014. — 87 с. + 1 электрон. апт. дыск.
•  Старжынская, Н.С. Развіццё беларускага маўлення дашкольнікаў ад 6 да 7 гадоў: вучэб. нагляд. дапам. для педагогаў устаноў дашк. адукацыі з рус. мовай навучання / Н.С. Старжынская, Д.М. Дубініна. – Мінск: Нац. ін-т адукацыі, 2016. – 60 с.: іл.
• Шкляр, С., Ладутько, Л. Метод проектов для любознательных дошкольников/ С.Шкляр, Л.Ладутько// Пралеска: науч.-метод.журнал.- Мн., 2009.- №6.
• Петрикевич, А.А. Метод проектов в образовании дошкольников/ А.А.Петрикевич.- Мозырь: ООО ИД «Белый ветер», 2008.
• Сборник методических материалов  / сост. Василенко Т.А.,– Гомель: УО «ГОИРО», 2010. – с.58.

Успех реализации проекта обеспечивается следующими педагогическими условиями:

• Созданием  мини-музея «Белорусская хатка».

• Готовностью  педагогов  к осуществлению патриотического воспитания  детей.
• Личностно – ориентированным, партнёрским  взаимодействием  взрослого и ребёнка в процессе реализации проекта.
• Активным  участием  родителей в  проектной деятельности.
• Созданием  условий для творческой художественной, игровой и самостоятельной деятельности в рамках проекта.

8.Продукты проектной деятельности:

• Папка-передвижка “Как наши предки гостей угощали”.
•  Выставка детских работ “Бабушкины сказки” (по мотивам белорусских народных сказок).
• Мини-сочинение детей и родителей  “История старого куфара”.
• Альбом “Белорусская национальная кухня”.
• Фотовыставка “Моя семья, мой  дом, мой край – страны частица”.

9.Этапы реализации проекта

Приложение 1

Приложение 2

Примерный перспективный план ознакомления детей группы с белорусским народным декоративно-прикладным искусством

Приложение 3

Примерный перечень белорусских фольклорных игр

Приложение 4

Примерные дидактические игры

“Найди половинку”

Цель: познакомить детей с белорусской игрушкой; ввести в активный слова белорусские слова; развивать наблюдательность, память, усидчивость.

Материал: набор открыток как образец; набор таких же открыток, разрезнный на пазлы.

Ход игры:

Детям предлагается рассмотреть открытки с изображением белорусских народных игрушек. Затем воспитатель предлагает ребятам разрезанные на части открытки. Из них необходимо собрать картинку (игрушку).

“Назва вырабу”

Мэта: замацаваць веды дзяцей аб назвах беларускіх ганчароў, па сілуэту вызначыць, як называецца рэч і дзе яна ўжываецца.

Ход гульні.

Хто правільна адгадае назву, той атрымлівае фішку. Пераможцам з’яўляецца той, хто больш за усіх атрымае фишак.

“Апранем ляльку”

Мэта: замацаваць веды дзяцей аб строях, распаўсюджаных на Беларусі: Навагрудскі, Калінкавіцкі, Маларыцкі, Ляхавіцкі раёны.

Гульнявая задача:

 па арнаменту, колеру, размяшчэнню узору вызначыць той, ці іншы строй. Пераможцам з’яўляецца той, хто правільна збярэ касцюм і назаве строй.

“Цудатворная крынічка роднай мовы”

Мэта: авалодваць багаццем роднай мовы; развіваць моўныя здольнасці, атрымліваць першапачатковыя навыкі размовы на беларускай мове; фарміраваць у дзяцей устойлівую цікавасць і станоўчыя адносіны да беларускай мовы, жаданне авалодаць беларускай мовай праз знаёмства з беларускім фальклорам – забаўлянкамі, казкамі, песенькамі, лічылкамі.

Ход гульні:

У гульні могуць удзельнічаць 5-6 чалавек. Перад дзецьмі кладзецца поле для гульні з 5 сектарами, фішкі, кубік. Дзеці кідаюць кубік і рухаюць фішкі па полю, пры гэтым пераадольваючы цяжкасці (заданні выхавацеля), якія сустракаюцца ім на сектарах. Хто не справіўся з заданнем – прапускае ход. Пераможцам з’яўляецца той, хто першым дойдзе да фініша.

«Бабушкин сундучок».

Цель: придумать проект и оформить домик куклы Алеси.

Оборудование и материалы: комната куклы Алеси, сундучок с бабушкиными изделиями, старинная утварь местного производства.

Ход игры:

Воспитатель предлагает ребятам стать дизайнерами по интерьеру и украсить комнату для куклы Алеси так, чтобы она была уютной и красивой. При этом обращается внимание детей на то, что жители Беларуси использовали для украшения жилищ различные ткани собственного изготовления, вышивки, изделия из глины и лозы. Они знали секреты украшения жилищ и бережно передавали их из поколения в поколение. Эти тайны до сих пор живут в бабушкином сундучке. Воспитатель прелагает детям заглянуть в сундучок и выбрать предметы, которые могут украсить комнату куклы Алеси. Дошкольники предлагают свои варианты оформления помещения, украшают домик вышитыми полотенцами, скатертями, домоткаными дорожками, расставляют кухонную утварь и расписную посуду.

Итог: комната стала красивой, и сделать её такой помогли секреты бабушкиного сундучка. Теперь Алеся с удовольствием пригласит к себе гостей (можно продолжить).

Каждая игра влияет на воспитание разума, характера, воли ребёнка, развивает его маральные качества, укрепляет физически, создаёт определённое духовное настроение, интерес к народному творчеству. В том числе  белорусские народные обрядовые игры, дидактические игры, которые приобщают дошкольника к расширению своих познавательных способностей в овладении белорусским языком, создают возможности познать историю, обряды и традиции родного края, учат детей действовать в коллективе.

Приложение 5

Купалье

Купалье в Беларуси он стал одним из самых любимых праздников. Купала не давала забыть о себе ни прекрасными песнями, ни ночными кострами, ни гаданием.

Купала несет собой одну из самых романтических легенд белорусского народа про волшебную «Папараць-кветку». Рассказывали, что «Папараць-кветка» цветет только раз в год, в купаловскую ночь, в полночь и при этом всего несколько минут. Искать «Папараць-кветку» шли группой и только самые смелые. Недосягаемое нахождение «Папараць-кветки» у бедного человека связывалось с богатством и надеждой на лучшую жизнь. Вечером молодежь собиралась на берегу реки и разжигала костры. Парни и девчата плясали вокруг них, взявшись за руки, прыгали через огонь, пели песни. Кое-где в костер девушки бросали кудель, чтобы лён был погуще. Ещё в костре жгли собранную днем всякую рухлядь. Девушки пускали по воде венки. В некоторых местах их бросали парням через костер, а те старались венки разорвать. Наиболее смелые купались. Тут же у костра ужинали яичницей, верещакой и прочим, конечно же, под самодельную водку.

Не обходилась купальская ночь без гаданий. По брошеным парами венкам девушки и парни следили, сойдутся они или разойдутся.

Когда отходила короткая купальская ночь, и начинался рассвет, происходил еще один обряд — купание в реке. Верилось, что это даст сил и здоровья. Купальский обряд заканчивался встречей восхода солнца.

Сцэнарый свята “Купалле”

Праграмные задачы:

Пазнаёміць дзяцей з традыцыйным беларускім святам Купаллем, заахвоціць да непасрэднага ўдзелу ў ім.

Развіваць у дзяцей пачуццё прынадлежнасці да вялікага беларускага народа.

Садзейнічаць эстэтычнаму выхаванню сродкамі беларускага фальклору.

Папярэдняя работа:

у вольны час разам з дзецьмі зрабіць маскі, гірлянды з папяровых кветак, сабраць зёлкі, кветкі, галінкі, сплесці вянкі. Зрабіць макет кастра, папараць-кветку.

Матэрыял:

кошыкі з зёлкамі, кветкамі, скрыначка з чароўным кійком, маскі дзеда, бабы, ведзьмы, разнакаляровыя стужкі, гірлянды з папяровых кветак і матылькоў.

Святочна ўпрыгожаная пляцоўка. Дзяўчынкі і хлопчыкі апрануты ў беларускія касцюмы, у дзяўчат на галаве вяночкі. Яны спяваюць купальскую песню “А на Купалу”.

                                 А на Купалу

                                 Рана сонца іграла.

                                 На добрыя годы—

                                 На цёплыя росы—

                                 На хлябы ўраджаі.

З’яўляецца дзед, баба і ўнучка Настачка.

Дзед. Добры дзень, мы з унучкай засумавалі і вырашылі да вас пайсці ў госці.

Баба. Добра дзень! Як жа вас тут многа.

Унучка. Прывітанне дзяўчынкі і хлопчыкі! Што гэта вы збіраецеся рабіць?

Вядучая. Вось хацелі параіцца, як найбольш цікава адсвяткаваць надыход лета. Чулі мы, што раней было такое святкаванне, якое завецца Купалле, але на жаль, нічого пра яго не ведаем…

Дзед.

                      Ой, травіца-лебяда,

                      Гэта гора—не бяда!

Мы ж з маёй бабкай ўсё памятаем пра Купалле. Сядайце ў кружок, паслухайце.

Купалле—гэта летняе свята. Праводзіцца яно ў гонар сонца, якое ўсім так ласкава свеціць, усё абагравае, а таксама ў гонар кветак і раслін, якіх многа ў лесе, на лузе, у гонар збожжа, якое летам на полі набірае сілу.

Баба. Ці ведаеце вы, які зараз месяц? Так, ліпень. Вось якраз у ліпені і святкавалі Купалле. Трэба сабраць зёлкі, кветкі, галінкі.

      Вядучая. А мы ўжо ўсё назбіралі.

      Баба .(спявае).

                           Ой, да на Купалле, на Яна,

                           Дзевачкі зелле збіралі.

                           Яны збіралі, не зналі,

                           У старога дзеда пыталі.

     Настачка. Што гэта, дзядулечка, за зелле? Як яно завецца?

     Дзед з бабаю паказваюць дзецям зёлкі і называюць іх.

     Баба. Вось гэтыя панясём да дому, пасушым (рамонкі). Калі застудзімся—лячыцца будзем, а з гэтых (васількі, папараць) дзяўчынкі вянкі сплятуць.

Народная гульня з вянкамі і зёлкамі.

     Гульня. Дзяўчынкі ў вяночках пад словы: “Круглае поле, зёлак многа, спелых-спелых, чырвоных, белых. Хто пойдзе, той нарве”, збіраюць лекавыя травы, якія растуць на палянцы. Пасля слоў: “Хто вянок хапае, кветку называе”, хлопцы ловяць дзяўчынак і спрабуюць зняць з галавы вянок. Той, хто схопіць вянок, хутка называе кветку, якую дае дзяўчынка замест выкупу за вянок.

    Дзед. Далей, на Купалле, распальвалі касцёр, у які кідалі галінкі, старыя рэчы — усё гэта звозілі на кані. Мы з вамі таксама запалім касцёр, але ён будзе не сапраўдным, а чароўным. І запаліці яго зможа чароўны кіёк-запальнічка. Такі кіёчак ёсць у майго знаёмага лесавічка. Вось што, баба, пайду яго пашукаю, а ты дзецям пра Купалле раскажы. (Выходзіць).

      Баба. На Купалле, як запаляць касцёр, дык пачынаецца вясёласць — гульні, карагоды, песні.

      Гучыць музыка.

     Настачка.Гэта наш дзядуля вяртаецца.

      Дзед вядзе каня. “Конь” смешна брыкаецца, тупае нагамі, вітаецца з дзяцьмі. Разам з дзедам прыйшлі музыкі (дарослыя і дзеці), яны выконваюць вясёлую беларускую мелодыю.

      Дзед. Я не толькі музыкантаў прывёў, а і скрыначку. Што ў ёй? Так, чароўны кіёчак-запальнічка.

      Дзед дастае кіёк і прапануе дзецям сказаць чароўныя словы.

                                Кіёк, дакраніся!

                                Касцёр, запаліся!

      Касцёр “загараецца”.

Гульня “Купальскія вяночкі”.

      Дзяўчынкі з бабай (ідуць па крузе і спяваюць)

                                 Сёння Купалле мы святкуем,

                                  І спяваем, і танцуем.

                                  Хлопчыкі да нас ідуць,

                                  Падарункі ўсім нясуць.

      Дзед і хлопчыкі (падыходзяць і спяваюць, у кожнага з іх па вяночку).

                                  А кароўкам – расічаньку,

                                 А цыплятам — мятлічаньку,

                                 Старым бабкам - па чаўночку,

                                 А дзяўчынкам - вяночку.

      Дзед аддае чаўночак бабе, хлопчыкі надзяваюць вянкі дзяўчынкам. У адным з вянкоў — срэбна-залатая макавінка.

      Баба.

                                  А ў чыім гэта вяночку,

                                  А ў чыім гэта вяночку,

                                   Залатая макавінка,

                                   Срэбная макавінка?

      Дзеці (ідуць па крузе парамі, глядзяць, у каго вянок з макавінкай, спяваюць)

                                   У Алёніным вяночку,

                                   У Алёніным вяночку

                                   Залатая макавінка,

                                   Срэбная галованька!

      Дзед.

                                    Ты, Алёнка, выхадзі,

                                     Карагод наш павядзі.

     Дзяўчынка выходзіць з круга і пачынае танцаваць. Калі музыка канчаецца, дзяўчынкі адымаюць вяночкі і кідаюць. Хлопчыкі бягуць за вянкамі, кожны стараецца першым узяць вянок з макавінкай. Яны прыносяць вянкі і надзяваюць на галовы дзяўчынкам. Усё паўтараецца.

      Баба. Надышла пара расказаць вам пра самае цікавае — купальскае свята. У даўнейшыя часы жыла-была казка пра Папараць-кветку. Нібы адзін раз у год у купальскую ноч зацвітае яна ў гушчары лесу. Папараць-кветка вельмі прыгожая, падобная на мігатлівы агеньчык. Той чалавек, які адшукае яе, стане шчаслівым, добрым і прыгожым. А яшчэ гаварылі, ўто ў купальскую ноч дрэвы і кветкі пачынаюць размаўляць, нават могуць пераходзіць з аднаго месца на другое. Цікава?

     Настачка. А ці знайшоў хто-небудзь Папараць-кветку?

      Дзед. Дзеці, давайце паспрабуем з вамі знайсці яе, зараз самая пара.

      Усе шукаюць кветку пад дрэвамі і кустамі. З’яўляецца ведзьма, якая кліча дзяцей за сабой, абяцае паказаць шлях да кветкі, дзеці яе праганяюць.

      Баба. Ой, стамілася я, давайце крышачку адпачнем. Сядайце каля мяне, паглядзіце навокал, як прыгожа, як хораша, колькі розных кветак ды зёлак! Можа з вас хто вершы пра іх ведае?

        1 дзіця.

                                    Квітнее лес, дыміцца,

                                    Варушачы галлём.

                                    Расінак завушніцы

                                    Мігаюць серабром.

       2 дзіця

                                    А кветкі — люба глянуць!

                                    Стракатаю сям’ёй

                                    Сышліся на паляну,

                                    На летні мітынг свой.

      3 дзіця

                                    Заўтра я павінна ўстаць

                                     Раненька з зарою:

                                     Пойдзем зёлкі мы збіраць

                                     Людзям на здароўе.

      4 дзіця

                                    Палячыцца каб маглі

                                    Сталыя і дзеці

                                    Сокам роднае зямлі,

                                    Што сабраны ў цвеце.

      5 дзіця

                                     Каб адчулі ўсёй душой,

                                     Колькі сілы, мочы

                                     У лясной і лугавой

                                     Беларускай зёлцы!

      Настачка. Бабуля, ты казала, што на Купалле дрэвы і кветкі разумеюць нашу мову. Можа яны нам дапамогуць адшукаць Папараць-кветку?

       Баба. Каб кветкі зразумелі нас, трэба сказаць такія словы:

                                      Дрэўцы ды галінкі,

                                      Лесавыя сведкі!

                                      Дзе знайсці сцяжынку

                                      Да Папараць-кветкі?

       Выбягаюць дзеці, на галавах у іх шапачкі з штучных кветак.

       Кветкі. Вы пра нас такія добрыя вершы чыталі. Зараз мы пакажам вам сцяжынку, пра якую не ведае ведзьма. Пойдзем хутчэй!

       (Знайшоўшы кветку, дзеці вяртаюцца да вогнішча).

      Вядучая. Нам вельмі пашанцавала! Мы знайшлі Папараць-кветку! Гэта значыць, мы ўсе будзем вясёлымі, шчаслівымі і здаровымі! Падыходзіць да канца купальскае святкаванне. Шчыра дзякуем вам, бабуля і дзядуля, вы нам вельмі дапамаглі. Мы не толькі даведаліся аб тым, як раней цікава святкавалі Купалле, але і самі прынялі ў ім удзел.

                                        Прыходзіць лета звонкае,

                                        Шуміць бярозай тонкаю,

                                        Гамоніць лес густы,

                                        Дык не праспі і ты:

                                        Куды ні глянь—усюды

                                        Цябе чакаюць цуды,

                                        Лугі, лясы, палі

                                        І шчасце на зямлі.

Карагод “Купалінка”

        Музыкі граюць, а баба з дзедам спяваюць песню “Бывайце здаровы, жывіце багата!”.

Приложение 6

Конспект развивающего комплекса  “Декоративно-прикладное искусство в Беларуси”

Программное  содержание:

обобщить знание детей о разных видах декоративно-прикладного искусства Беларуси (различать специфику и своеобразие каждого вида декоративно-прикладного искусства); познакомить детей с новым видом декоративно-прикладного искусства – изделия из соломки; рассказать детям технологию приготовления соломы к работе; учить самостоятельно составлять несложную композицию.

Развивать любовь к своему народу; приобщать к национальной культуре;

воспитывать терпение, желание довести работу до конца, сделать её красивой и аккуратной; чувство прекрасного.

Методы и приёмы: художественное слово, наглядный материал, обследование материала, показ, объяснение, беседа, заинтересованность.

Материал: изделия декоративно-прикладного искусства, материал – соломка, вырезанные формы для аппликации.

Предварительная работа: рассматривание иллюстраций, произведений декоративно-прикладного искусства, чтение произведений о народных умельцах.

Звучит песня “Мой родны кут” ( И.Лученок – Я.Колас)

Вопитатель: Ребята, о чём эта песня? Правильно, о нашей республике, о нашей Беларуси. Красивое название имеет наша республика. Говорят, что она получила такое название от красоты окружающей нас природы; от множества снега, выпадающего зимой, от множества белого цвета в национальной одежде, от того, что людит здесь живут светловолосые, русые, красивые. Про наш край сложено много красивых стихов. Наши ребята сейчас нам расскажут некоторые из них.

Выходят девочки и мальчики в национальных костюмах.

Мальчик.    Мяжуе з Польщай, Украінай,

Расіяй, Латвіяй, Літвой.

Твой родны кут, твая Айчына –

Жыццё тваё і гонар твой.

І ты яе запомні імя,

Як неба, сонца і зару.

Твая зямля, твая Радзіма

Названа светла

Бе–ла–русь.           Ю.Свірка

Девочка: Беларусачка.

Твар румяненькі,

Белая хустачка,

Я ўжо ведаю,

Я – беларусачка!

І хачу

Так, як тата і мама,

Родны кут свой любіць

Я так сама.

Воспитатель: А ещё наша родная Беларусь славится своим декоративно-прикладным искусством; своими народными мастерами. С некоторыми видами декоративно-прикладного искусства мы уже знакомились на наших занятиях. Вот сегодня  нас в группе создана выставка произведений народно- прикладного искусства. Сейчас мы с вами посетим нашу выставку, а вы будете экскурсаводами и будете рассказывать всё, что вы уже знаете о видах декоратино-прикладного искусства. (Ребята рассказывают о белорусской игрушке, посуде, наиональной одежде).

Воспитатель: Молодцы, вы уже много знаете. Посмотрите, что у меня в руках? (Пучок колосев). Да, вот из этих колосьев делают хлеб. А что происходит с оставшейся соломой? Послушайте, я вам расскажу историю:

“Когда-то, давным-давно, шёл один человек по полю. Устал, сел отдохнуть. Сидит, слышит, как шумят на ветру колоски. И вдруг слышит чей-то разговор: “Ох, бедные мы, бедные. Скоро начнут убирать с поля урожай. Колосья соберут, а нас куда? Только животным на подстилку. А мы такие красивые”. Это между собой разговаривали соломки. И ответил человек: “Не переживайте! Что-нибудь придумаем”. И придумал. Посмотрите, сколько красивых вещей можно сделать из соломки”..

(Воспитатель и дети рассматривают изделия из соломки).

Воспитатель: Послушайте, какое чудесное стихотворение есть про соломку.

Ребёнок:  Чуеш, хлопча, ты мой голас,

Я трымала хлебны Колас.

А цяпер магу стаць птушкай,

І канём, і нават мушкай.

Не ламай мяне, не комкай,

Асцярожна, я ....саломка.

Воспитатель: Но чтобы сделать все эти чудесные вещи, соломку нужно приготовить к работе. Сначала её очищают, затем, чтобы она не ломалась, не трескалась, её заливают кипятком и настаивают. (Детям для сравнения показывают соломку необработанную и замоченную в кипятке). После этого соломку разрезают, гладят горячим утюгом, получаются пластинки. Готовые пластинки наклеивают на папиросную бумагу. А теперь можно вырезать различные силуэты. Вот и мы с вами попробуем сделать маленькую сувенирную открытку.

(Из заготовленного ранее материала делают открытки).

Готовые работы ставят на выставку.

Воспитатель: Посмотрите, сколько красивых открыток у нас получилось. Их можно дарить на праздник, на день рожденья и просто как сувенир на память.

Приложение 7

Развіваючы комплекс «Азнаямленне дзяцей з ганчарным мастацтвам»

Праграмны змест:

пазнаёмiць дзяцей з творамi ганчарнага мастацтва, узбагачаць слоўнiкавы запас,

развіваць творчыя здольнасці дзяцей,

выхоўваць павагу да працы i традыцыі беларускага народу.

Метады и прыёмы: арганізацыйны момант, паказ нагляднага матэрыялу, абследаванне, тлумачэнне, бяседа.

Матэрыялы: Керамiчыя вырабы беларускiх майстроў, гліна; абсталяванне для лепкi, скрынка; канверты з разразнымi карцiнкамi, на якiх намаляваны посуд, пiсьмо.

Папярэдня работа: разгляданне ілюстрацый, твораў дэкаратыўна-прыкладного мастацтва, чытанне твораў аб народных умельцах.                           

Выхавацель – Добры дзень, дзецi! Паглядзiце, дзецi, да нас прыйшла пасылка. Зараз паглядзiм, што ў ей знаходзiца? (Дастае пiсьмо, чытае).

«Добры дзень, хлопчыкi i дзяўчынкi! Пiша вам бабуля Васiлiна. Жыву я ў весцы i ў мяне захавалася шмат розных старых рэчаў, якiмi мы раней карысталiся. I я вельмі хачу падарыць iх вам. Але спачатку, як вам iх убачыць, выканайце, калі ласка, мае заданні.

З прывiтаннем, бабуля Васiлiна».

(Дзецям раздаюцца канверты з разразнымi карцiнкамi, на якiх намаляваны посуд i просяць iх скласцi).

Выхавацель – Што у вас атрымалася?

Дзецi – Нейкiя вырабы.

Выхавацель – Дык вось i яны (Дастае са скрынкi ганчарныя вырабы: «гаршок, гладыш, гарлачык, гляк, збан, бочку, вазу) i расказвае аб iх.

Выхавацель – У «гаршку» гатовяць смачную кашу, варылi суп, боршч, бульбу. Ежа з яго была вельмi смачная, таму што варылась яна у печы.

Звярнiце увагу вось на гэтую реч.

- Гэта «гладыш цi гарлачык». Ен не мае нi ручкi, нi носiка. У iм трымалi толькi малако, якое тут кiсла. А потом збiралi смятану і сыраквашу.

- «Гляк» - назва гэтага выраба. У яго таксама налiвалi малако, ваду, кiсель I неслi касцам i жнейкам на луг, поле. I нi вада, ні малако у iм не разлiвалiся, так як, «глячык» меў вузенькую гарлавiну i ручку. Нават верш ёсць такi:

 «Колькi год яму? Хiба ўспомiце?

Уталяў ён наш голад не раз.

Сырадоем бываў напоўнены,

Дастаўляў на пакосы квас».

Выхавацель – Дзецi, а з якога матэрыялу зроблены гэтыя вырабы?

Дзецi – Із глiны

Выхавацель – Значыць яны якiя? (Глiняныя)

А цi ведаеце вы, як звалi людзей, якiя рабiлi гэтыя цуды?

Дзецi – Адказы дзяцей

Выхавацель – Ганчарамi. Нават i гульня есць такая, якая так i называецца «Гарлачык». (Дзецi гуляюць у гульню)

Выхавацель – Дзецi, а вы жадаеце пабыць сення «ганчарамi». Тады хадзiце у майстэрню i злепiм посуд.

-Але хачу вам спачатку сказаць, што праца «ганчара» была нялегкая. Трэба было накапаць глiны, прывезцi яе, перацерцi, ааб нi каменчыка, нi травiнкi не было там. Потым садзiўся ганчар на сярэдзiну навалачак глiны i хутка – хутка варочаў той круг i ляпiў якую-небудзь рэч. Зробленыя вырабы ставiлi у спецыяльныя печы i абпальвалi, ааб вырабы былi трывалымi (Дзецям дэманструецца спосаб лепкi посуда уцiснаваннем i выцягваннем ляпнога матэрыялу).

Дзецi лепяць свае вырабы.

Выхавацель – Малайцы. Што атрымалася ў вас? (Адказы дзяцей)

Бабулi Васiлiне мы абавязкова напiшам пiсьмо, раскажам аб сабе, падзякуем яе за пасылку i за такiя цудоўныя падарункi.

Приложение 8

Канспект развіваючаго комплекса“Краіна майстроў”

Праграмны змест:

працягваць знаёміць дзяцей з вырабамі беларускіх майстроў, з народнымі промыслам Беларусі, вучыць асновам дызайнерскага мастацтва; упрыгожваць знаёмыя рэчы; працаваць з нетрадыцыйным матэрыялам; актывізаваць слоўнік дзяцей па дадзенай тэме; практыкаваць у правільным падборы слоў пры адказах на пытані дарослага;

развіваць дыялагічнае маўленне на роднай мове;

выхоўваць у дзяцей цікавасць да наведвання выстаў, эстэтычны густ.

Метады і прыёмы: славесны, наглядны, практычны, тлумачэнне, паказ, гутарка.

Матэрыял: саломка, фарбы, пэндзлікі, фасоля, гарох, кубачкі, вырабы з саломы, гліны, лялька ў нацыянальным адзенні.

Папярэдняя работа: гутаркі, экскуріі ў Дом творчасці, азнаямленне з вырабамі з саломы, ільну, керамікі, дрэва, з беларускімі ўзорамі, рознымі па выкананні.

Выхавацель: – Мае маленькія сябры, ці ведаеце вы, што такое падарожжа? Сёння я запрашаю вас у падарожжа ў цудоўную краіну майстроў. Здагадайцеся, чаму яна так завецца? (Адказы дзяцей). Тады я вас запрашаю на выставу беларускіх умельцаў. Заходзьце, калі ласка! Паглядзіце, хто нас сустракае? Гэта лялька Алеся.

Алеся: – Добры дзень, дзеці!

Выхавацель: – Дзеці, паглядзіце, як апранута Алеся, так, як вы, ці інакш? (Адказы дзяцей).

Выхавацель: – Так, гэта беларускі нацыянальны касцюм. (Фартук, кашуля, гарсэт, спадніца, шкарпэткі). Давайце разгледзім, чым аздоблена адзенне Алесі. (беларускім арнаментам).Давайце паглядзім на абутак Алесі. Можа хто ведае, як ён называецца? (Лапці). Зараз іх не носяць і не вырабляюць. А раней, асабліва у беларускіх вёсках насілі ўсе – і дарослыя, і дзеці. Лапці плялі к кары дрэў. Ногі абкручвалі анучамі, потым абвязвалі іх доўгімі вяроўкамі – аборамі. Вось так, як у нашай Алесі. Зараз лапці можна ўбачыць у музеі або купіць як цацачны сувенір. (Педагог паказвае лапці цацачныя і сапраўдныя).

Калі на ёй беларускі касцюм, то ў якой краіне яна жыве? (Адказы дзяцей). Так, Алеся запрашае нас ісці далей, а сама застанецца сустракаць іншых гасцей.

Выхавацель: – Паслухайце верш.

Простая саломінка – стужка

Іскравым светам загарыцца.

І раптам залатая птушка

Злятае з добрых рук майстрыцы!

Пра каго гэты верш? Так, пра саламяную птушку.Давайце разгледзім, ці ёсць нашай выставе вырабы з саломкі? Назавіце мне іх. Так, з саломкі рабілі шкатулкі, цацкі, шляпы.

Выхавацель: Наступныя экспанаты нашай выставы шырока распаўсюджаны на беларусі – гэта вырабы з гліны. Пасколькі гліны розных гатункаў ёсць ў любым куточку Беларусі, то з яе рабілі разнастаны посуд, розныя мастацкія рэчы, цацкі – свістулькі на забаву дзецям. Людзей, якія ляпілі з гліны, называлі ганчарамі. Зараз я вас пазнаёмлю з некаторымі назвамі посуду. Вось гэта гладыш, для чаго ён прызначаецца? (Адказы дзяцей). Так, з іх можна піць ваду, малако, каву, гарбату.

А зараз мы пагуляем у гульню “Кубачак”.

Гліняны, распісны

Кубачак я маю.

Хто ў мяне яго купіў

Усіх я запрашаю.

Выхавацель: Ну вось мы і наведалі выставу беларускіх майстроў. А зараз так сама і мы будзем майстрамі-умельцамі і ўпрыгожым розныя рэчы.

Заданні для дзяцей (па жаданню):

• аплікацыя з саломкі.
• Размаляваць аддзенне беларускім узорам.
• Упрыгожыць кубак прыродным матэрыялам.

Выхавацель: – Вось якія цудоўныя рэчы мы з вамі навучыліся рабіць. Вам спадабалася падарожжа ў горад майстроў. Чаму вы навучыліся?

Приложение 9

Канспект сумеснай дзейнасці: (выцінанка па задумцы) “Падарункі для сяброў”

Праграмны змест:

практыкаваць дзяцей у складанні і выразанні выцінанкі рознымі спосабамі (сіметрычнай, разеткавай, рапортнай); удасканальваць тэхніку працы з нажніцамі;

развіваць пачуццё густу, прыгажосці;

выхоўваць мэтанакіраванасць у працы.

         Метады і прыёмы: арганізацыйны момант, пытанні, удакладненне.

Матэрыял: папера (2-3 лісты), нажніцы па колькасці дзяцей; алоўкі па колькасці дзяцей; лялька “Несцерка”, чароўны куфэрак.

         Папярэдняя работа: экскурсія ў музей, разгляданне узораў, твораў дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва.

Выхавацель: Дзеці, сёння да нас ў госці прыйшоў Несцерка Ён атрымаў ліст ад сваіх сяброў, якія жывуць у другіх краінах. Яны вельмі цікавяцца выцінанкай, але не ведаюць, што гэта такое. Таму Несцерка прыйшоў да нас і звяртаецца за дапамогай. Калі мы зробім розныя ўзоры выцінанкі, то нашы сябры адразу зразумеюць што гэта за цудоўнае мастацтва. А зараз давайце запросім Несцерку на занятак і ўспомнім пра мастацтва “выцінанкі”

Выхавацель: Што такое выцінанка? (Адказы дзяцей).

Чытае верш В. Журовіча “Выцінанка”.

Што такое выцінанка?

Папяровая фіранка.

Я фіраначку павешу,

Чым матулечку уцешу.

Я цудоўны клопат маю,

Выцінанкі выцінаю,

У свой блізкі поспех веру,

Бо ў руках маіх папера

І нажніцы-чараўніцы.

Я пакуль што вучаніца,

У настаўніцы уменне

Набываю я цярпеннем,

Я не ведаю прынукі,

Спрытна ходзяць мае рукі,

Рэжуць лёгенька нажніцы...

Мне ўначы узор прысніцца.

Выцінанка, выцінанка –

Гэта гожая фіранка,

Прывітанне зоркам, зорам

Шлю сваім жывым узорам.

Выхавацель: Давыйце ўспомнім, якія матэрыялы і інструменты патрэбны для працы над выцінанкай? (Папера, нажніцы)

Выхавацель: Раскажыце Несцерку, дзе можа ўжывацца выцінанка; для чаго яна патрэбна. Якія вы ведаеце спосабы выразання выцінанкі? Які можа быць узор? З якіх элементаў складаецца ўзор?

Дзеці адказваюць.

Выхавацель:Давайце раскажам Несцерку, як выразаецца сіметрычная выцінанка? Як выразаецца рапортная выцінанка? Як выразаецца разеткавая выцінанка? (Адказы дзяцей)

Выхавацель: А зараз кожны з вас падумае, які выраб ён будзе рабіць для таго, каб падарыць сябрам Несцеркі. (Тым дзецям, якія не вырашылі, што будуць рабіць, выхавацель дапамагае парадай, прыкладам).

Самастойная праца дзяцей.

Выхавацель: А зараз кожны з вас раскажа Несцерку пра свой выраб. Раскажыце, як ён называецца, від выцінанкі, якой вы карысталіся, з якой мэтай можна ўжываць выраб і пасля гэтага пакладзіце яго ў чароўны куфэрак.

Выхавацель: Малайцы дзеці. Вось колькі цудоўных вырабаў у вас атрымалася. Цяпер,Несцерка, твае сябры зразумеюць, што такое выцінанка і дзе гэтыя вырабы можна ўжываць